دوچرخه اشتراکی
دوچرخه‌سواری و خودشناسی
اکتبر 20, 2020
یکی از راه‌های اثبات شده بهبود سیستم حمل و نقل شهری و حل مشکلات آلودگی هوا، استفاده از طرح دوچرخه‌های اشتراکی است. دوچرخه سواری و به تبع آن صرفه جویی با دوچرخه، بهترین راهکار برای حل مشکلات متعدد زندگی شهری است و این آرمان در صورت تحقق، می تواند نجات دهنده زندگی در شهرهای بزرگ و پر رفت و آمد جهان باشد. بسیاری از کشورهای جهان سردمدار سفرهای شهری به وسیله دوچرخه هستند و در راس آن‌ها هلند جای دارد. در حال حاضر 30% از سفرهای درون شهری کشور هلند به وسیله دوچرخه انجام می‌شود.
در این مقاله علاوه بر اهمیت ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری در جامعه، نگاهی به موفقیت دوچرخه‌های اشتراکی و میزان صرفه جویی با دوچرخه در زمینه‌های مختلف خواهیم داشت.
دوچرخه اشتراکی چیست؟
دوچرخه اشتراکی طرحی است که در حال حاضر، در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان با موفقیت کامل در حال پیاده سازی است و طی آن، شرکت‌های خصوصی اقدام به طراحی و ساخت دوچرخه هایی مدرن و اشتراک گذاری آن با مشترکین خود می کنند. اغلب دوچرخه‌های اشتراکی در پارکینگ هایی دارای قفل هوشمند قرار می گیرند و مشتریان آن می توانند با استفاده از حق اشتراک خود، به وسیله کارت هوشمند یا اپلیکیشن موبایل و یا سایر ابزارهای هوشمند این چنینی، دوچرخه را برای مسافتی اجاره کنند و مسیر خود را با آن طی نمایند. در نسل چهارم دوچرخه‌های اشتراکی قفل هوشمند بر روی خود دوچرخه تعبیه گردیده و به این ترتیب، نیازی به پارک کردن آن در پارکینگ‌های از پیش تعیین شده نخواهد بود و کاربر می تواند در هر مقصدی دوچرخه خود را پارک و قفل نموده و برای آغاز سفری جدید، با استفاده از جی پی اس موجود در دوچرخه ها، نزدیک‌ترین دوچرخه پارک شده را در اپلیکیشن تلفن همراه خود پیدا کند.
در این مقاله علاوه بر اهمیت ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری در جامعه، نگاهی به موفقیت دوچرخه‌های اشتراکی و میزان صرفه جویی با دوچرخه در زمینه‌های مختلف خواهیم داشت.
دوچرخه اشتراکی چیست؟
دوچرخه اشتراکی طرحی است که در حال حاضر، در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان با موفقیت کامل در حال پیاده سازی است و طی آن، شرکت‌های خصوصی اقدام به طراحی و ساخت دوچرخه هایی مدرن و اشتراک گذاری آن با مشترکین خود می کنند. اغلب دوچرخه‌های اشتراکی در پارکینگ هایی دارای قفل هوشمند قرار می گیرند و مشتریان آن می توانند با استفاده از حق اشتراک خود، به وسیله کارت هوشمند یا اپلیکیشن موبایل و یا سایر ابزارهای هوشمند این چنینی، دوچرخه را برای مسافتی اجاره کنند و مسیر خود را با آن طی نمایند. در نسل چهارم دوچرخه‌های اشتراکی قفل هوشمند بر روی خود دوچرخه تعبیه گردیده و به این ترتیب، نیازی به پارک کردن آن در پارکینگ‌های از پیش تعیین شده نخواهد بود و کاربر می تواند در هر مقصدی دوچرخه خود را پارک و قفل نموده و برای آغاز سفری جدید، با استفاده از جی پی اس موجود در دوچرخه ها، نزدیک‌ترین دوچرخه پارک شده را در اپلیکیشن تلفن همراه خود پیدا کند.
بدین ترتیب شبکه‌ای بزرگ و پایدار از سیستم حمل و نقل شهری ایجاد می‌شود که اساس آن بر پایه سفر با دوچرخه خواهد بود. فرهنگ دوچرخه سواری و استقبال از طرح دوچرخه‌های اشتراکی، مزایای بسیاری برای شهروندان و مدیران شهری دارد که باعث می‌شود این پروژه از اهمیت بیشتری برخوردار گردد. در ادامه مقاله درباره اهمیت این مزایا و تحقق این پروژه صحبت خواهیم نمود.
اهمیت دوچرخه اشتراکی
تجربه موفق شهرهای بزرگ و پر جمعیت جهان در همه گیری استفاده از دوچرخه اشتراکی نشان داده که ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری می تواند بسیاری از مشکلاتی که به ظاهر لاینحل به نظر می رسند را حل نماید. مزایای این پروژه را باید از مناظر مختلف مورد بررسی قرار داد و در هر زمینه‌ای از زوایای مختلف موضوع این پروژه را بررسی نمود؛ چرا که استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی می تواند از نظر اقتصادی، از نظر سلامتی، از نظر اجتماعی، از نظر زیست محیطی و از نظر ترافیکی تاثیرات مثبتی ایجاد نماید. بنابراین لازم است که مزایای این پروژه از تمامی مناظر مورد بررسی اجمالی قرار بگیرند.
دوچرخه‌های اشتراکی یک انتخاب اقتصادی
دوچرخه‌های اشتراکی هزینه بسیار کمتری نسبت به سایر شیوه‌های حمل و نقل عمومی دارند. هزینه راه اندازی 1000 دوچرخه برای مصرف شهروندان برابر با هزینه یک اتوبوس درون شهری است. همین هزینه را با بودجه مورد نیاز برای ایجاد خطوط مترو و تراموا و گسترش تاکسی در شهر مقایسه نمایید. بنابراین هزینه توسعه این طرح در مقایسه بسیار کمتر و مقرون بصرفه‌تر از هزینه توسعه سایر طرح‌های حمل و نقل عمومی است. به علاوه هزینه نگهداری زیرساخت‌های دوچرخه سواری بسیار کمتر از هزینه نگهداری از جاده‌ها و اتوبان‌ها و زیرساخت مربوط به سایر روش‌های حمل و نقل است. همینطور افرادی که می خواهند دوچرخه داشته باشند اما از لحاظ اقتصادی شرایط خرید آن را ندارند می‌توانند از دوچرخه‌های اشتراکی بهره ببرند.
اهمیت دوچرخه اشتراکی
تجربه موفق شهرهای بزرگ و پر جمعیت جهان در همه گیری استفاده از دوچرخه اشتراکی نشان داده که ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری می تواند بسیاری از مشکلاتی که به ظاهر لاینحل به نظر می رسند را حل نماید. مزایای این پروژه را باید از مناظر مختلف مورد بررسی قرار داد و در هر زمینه‌ای از زوایای مختلف موضوع این پروژه را بررسی نمود؛ چرا که استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی می تواند از نظر اقتصادی، از نظر سلامتی، از نظر اجتماعی، از نظر زیست محیطی و از نظر ترافیکی تاثیرات مثبتی ایجاد نماید. بنابراین لازم است که مزایای این پروژه از تمامی مناظر مورد بررسی اجمالی قرار بگیرند.دوچرخه‌های اشتراکی یک انتخاب اقتصادی
دوچرخه‌های اشتراکی هزینه بسیار کمتری نسبت به سایر شیوه‌های حمل و نقل عمومی دارند. هزینه راه اندازی 1000 دوچرخه برای مصرف شهروندان برابر با هزینه یک اتوبوس درون شهری است. همین هزینه را با بودجه مورد نیاز برای ایجاد خطوط مترو و تراموا و گسترش تاکسی در شهر مقایسه نمایید. بنابراین هزینه توسعه این طرح در مقایسه بسیار کمتر و مقرون بصرفه‌تر از هزینه توسعه سایر طرح‌های حمل و نقل عمومی است. به علاوه هزینه نگهداری زیرساخت‌های دوچرخه سواری بسیار کمتر از هزینه نگهداری از جاده‌ها و اتوبان‌ها و زیرساخت مربوط به سایر روش‌های حمل و نقل است. همینطور افرادی که می خواهند دوچرخه داشته باشند اما از لحاظ اقتصادی شرایط خرید آن را ندارند می‌توانند از دوچرخه‌های اشتراکی بهره ببرند.
دوچرخه اشتراکی از دیدگاه اجتماعی
یکی از مهم‌ترین معضلات زندگی در محیط‌های شهری، عدم پویایی جامعه و حرکت به سوی افسردگی و بی تحرکی است. امروزه بسیاری از شهرهای جهان این معضل را با ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری در میان مردم حل می کنند. گسترش دوچرخه‌های اشتراکی کمک می کند مردم با ورزش و تحرک، پویایی جامعه را مجدداً به دست آورده و فضایی سرزنده‌تر به شهرها ببخشند. تجربه موفق کشورهایی مانند هلند در بالابردن آمار دوچرخه سواری باعث شد که سطح نشاط ملی افزایش یافته و امید به زندگی به سن 82 سال ارتقا یابد! جالب است بدانید در اغلب شهرهای بزرگ هلند، مسیر مخصوص دوچرخه سواری ترافیک بیشتری نسبت به خیابان‌ها دارد و چراغ‌های راهنمایی خیابان‌ها خاموش و چراغ‌های راهنمایی مخصوص دوچرخه سواران فعال است.دوچرخه‌های اشتراکی و سلامتی عمومی
دوچرخه سواری یک ورزش هوازی و نشاط انگیز است که می تواند در هر ساعت 600 کیلوکالری انرژی در بدن مصرف نماید. لذا فرهنگ دوچرخه سواری در جامعه سبب افزایش تحرک، کاهش وزن و تناسب اندام مردم خواهد بود. به علاوه ورزش دوچرخه سواری تا 82% خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و تا 60% خطر ابتلا به دیابت را کاهش خواهد داد و همچنین آزمایشات نشان می دهد کسانی به طور مرتب دوچرخه سواری می کنند تا 40% کمتر به افسردگی حاد دچار می شوند.تاثیر مثبت دو چرخه‌های اشتراکی بر محیط زیست
دوچرخه وسیله نقلیه‌ای است که کاملاً فاقد آلاینده زیست محیطی است. فرایند تولید دوچرخه نسبت به تولید خودرو بسیار پاک‌تر بوده و پس از تولید نیز هیچ آلاینده‌ای از خود تولید نمی کند. برخی شهرها مانند پاریس با نصب یک آرمیچر و باتری کوچک بر روی دوچرخه، از انرژی رکاب زنی شهروندان برق تولید می کنند و این برق در پارکینگ دوچرخه های اشتراکی به سوی سیستم توزیع برق شهری هدایت می‌شود و بدین وسیله توانسته اند به تامین برق شهر نیز کمک کنند. به علاوه میزان کاهش مصرف سوخت در زمان اجرای طرح دوچرخه سواری بسیار مشهود است. واشنگتن بعد از اجرای نخستین فاز از طرح دوچرخه اشتراکی موفق به صرفه جویی 1.28 میلیون دلاری در مصرف سوخت شد. صرفه جویی با دوچرخه از هر نظر می تواند صرفه اقتصادی نیز داشته باشد. طی تحقیقاتی که در استرالیا برای سفرهای زیر 5 کیلومتر به عمل آمد، مشخص شد که استفاده از دوچرخه بجای خودرو سبب کاهش 1.5 کیلوگرم گاز کربن دی اکسید در هر ساعت می‌شود! 
کاهش ترافیکی و حمل و نقل شهری
پیش از این درباره صرفه اقتصادی صرفه جویی با دوچرخه در جریان سیستم حمل و نقل شهری صحبت نمودیم. اما بجز اقتصادی بودن راه اندازی طرح دوچرخه‌های اشتراکی و کم هزینه بودن نگهداری و زیرساخت و کاهش مصرف سوخت و سایر مزایایی که درباره آن صحبت کردیم، این سیستم به معضل مهم ترافیک شهری نیز کمک بسیاری خواهد کرد. هر 6 دوچرخه به اندازه 1 خودرو نیاز به فضا دارد و این به آن معنا است که با دوچرخه سوار کردن هر خودروی تک سرنشین، جا برای 6 دوچرخه باز خواهد شد. بنابراین ایجاد بستر لازم برای دوچرخه سواری نیازی به تخریب بافت‌های شهری نخواهد داشت! بنظر می آید هزینه ایجاد زیرساخت و فرهنگ دوچرخه سواری بسیار بسیار کم هزینه‌تر از ایجاد پل‌های متعدد و ساخت خیابان‌های چند طبقه و... خواهد بود. (نظر نویسنده: اما افسوس که این موارد برای بعضی افراد خاص سود بسیار بیشتری نسبت به راه اندازی طرح‌های دوچرخه سواری دارد...) در شهر هوتن هلند، سال‌ها است که مردم فقط از دوچرخه برای رفت آمد استفاده می کنند و ترافیک این شهر به صفر رسیده است! آمستردام تنها با ایجاد زیرساخت‌های دوچرخه سواری توانست 38% ترافیک شهری خود را کاهش دهد. پکن اعلام کرده که با حذف 2.3 میلیون دوچرخه سوار خود، دیگر امکان تردد در شهرهایش وجود نخواهد داشت و مردم تهران همچنان با معضل ترافیک و آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کنند.
اهمیت ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری
یکی از مهم‌ترین گام هایی که در جهت توسعه طرح دوچرخه‌های اشتراکی باید برداشته شود، ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری و تشویق مردم به خلق این عادت در سبک زندگی شان است. تجربه‌های ناموفق بسیاری در شهرها و کشورهای مختلف جهان درباره دوچرخه های اشتراکی وجود داشته است که اغلب آن‌ها نیز به دلیل عدم ایجاد فرهنگ لازم با شکست مواجه شدند. البته ناگفته نماند که تمامی شرکت‌های ارائه دهنده دوچرخه های اشتراکی نسل چهارم (که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم)، تابحال موفق عمل کرده اند و این موضوع نیز، به ایجاد زیرساخت فرهنگی لازم آن وابسته بوده است.یکی از بهترین راهکارها جهت ایجاد فرهنگ دوچرخه سواری، الگو برداری از طرح دوچرخه اشتراکی Velib در پاریس و ofo در کشور چین است. این شرکت‌ها با ایجاد طرح‌های انگیزشی و برنامه ریزی تبلیغاتی مناسب، موفق‌ترین پروژه دوچرخه های اشتراکی در جهان را اجرا کرده اند و بسیاری از کشورهای دیگر جهان نیز از این دو طرح الگو برداری مو به مو انجام داده اند.
دوچرخه سواری و صرفه جویی با دوچرخه از منظرهای مختلف و مهمی می تواند به وضعیت اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سلامتی مردم کمک کند و به همین دلیل، به احتمال فراوان یکی از مهم‌ترین راهکارهای موجود برای حل معضلات زندگی شهری خواهد بود. بسیاری از شهرهای ایران پتانسیل لازم برای ساخت و راه اندازی زیرساخت‌های دوچرخه سواری و انجام پروژه دوچرخه‌های اشتراکی را دارند و تنها لازمه این موضوع، توجه مسئولین شهری و همچنین دولت، به تخصیص بودجه لازم این طرح‌ها است.
