دوچرخه اشتراکی
اکتبر 28, 2020با علاقمندان دوچرخه سواری دنیا آشنا شوید
ژانویه 11, 2021هر وسیله مصرفی بعد از مدتی به دلایل خاصی غیر قابل مصرف میشود. گاهی اوقات به دلیل فرسودگی و یا از کار افتادگی و بالا بودن هزینه تعمیر و بازسازی، گاهی اوقات به دلیل عدم کارآمدی که به مرور زمان حاصل میشود و گاهی نیز صرفاً به علت اینکه دیگر آن وسیله مورد پسند و سلیقه ما نیست، کنار گذاشته میشود. معمولاً در این زمان یا این وسایل در قسمتی از خانه یا محل کار ما انبار میشود یا موارد استفاده دیگری برای آن پیدا میکنیم. اصولاً سه روش در مورد وسایل غیر قابل استفاده مورد توجه قرار می گیرد.
پیدا کردن موارد استفاده جدید
اهدا کردن آنها به کسانی که از ما بیشتر به آنها نیاز دارند و یا فروختن به مراکز خریداری کننده اجناس دست دوم
سپردن آنها به مراکز بازیافت
در همه موارد بالا معمولاً روش معدوم کردن یا دور انداختن وسایل توصیه نمی شود. به زبالهدانی یا به مراکز دفن سپردن اسباب و سایل زندگی، آخرین راهکار برای آن دسته از کالاهایی است که به کلی تخریب شدهاند و هیچگونه کاربری جدیدی برای آنها متصور نیستید.
در این مقاله ما میخواهیم اختصاصاً به یک وسیله مصرفی پرکاربرد و خاطره ساز یعنی دوچرخه بپردازیم. بسیاری از ما بهترین لحظات کودکیمان را با دوچرخه محبوبمان به یاد می آوریم. دوچرخه اولین وسیلهای است که کودکان را با دنیای وسایل نقلیه آشنا میکند و آنها را با بعضی قوانین عبور و مرور و همینطور توجه به محیط پیرامون و رعایت هشدارها و احتیاطها درگیر میکند.
در خیلی از جوامع حتی در سنین بزرگسالی علاوه بر استفادههای ورزشی و تفریحی از دوچرخه، این وسیله برای انجام کارهای روزمره مثل رفتن به محل کار، خرید کردن و یا هر گونه جابجایی مورد استفاده قرار می گیرد. گرانی سوخت، آلودگی هوا و ترافیک سنگین خیابان ها از جمله عواملی هستند که در شهرهای بزرگ بسیاری از مردم را ترغیب به استفاده از دوچرخه می کنند. البته اثر مثبت دوچرخه سواری بر سلامتی و حفظ محیط زیست غیر قابل انکار است. با توجه به موارد ذکر شده امروزه استفاده از دوچرخهها گسترش بیشتری پیدا میکند و در نتیجه تعداد دوچرخه های از رده خارج شده و یا آسیب دیده نیز افزایش پیدا میکند. به همین دلیل داشتن یک برنامه منسجم برای مدیریت و کنترل دوچرخههای اسقاطی و قدیمی بیش از پیش مورد توجه قرار میگیرد.
موارد استفاده جدید برای دوچرخه مستعمل
یکی از روشهای مدیریت دوچرخههای مستعمل، پیدا کردن موارد استفاده جدید برای آن ها است. دوچرخههای قدیمی به سبب ویژگی طراحی خاصی که در گذشته انجام می شده، مثل سادگی، استفاده از رنگهای تیره و عمدتاً مواد طبیعی، ظاهر بسیار متفاوتی از دوچرخههای امروزی دارند و همین ظاهر متفاوت و نوستالژیک می تواند از آنها یک وسیله بسیار مناسب برای انجام دکوراسیون و زیباسازی محیط های مختلف بسازد.
معمولا میتوان از دوچرخههای قدیمی در دکوراسیون مکان هایی مثل کافی شاپ ها، رستورانها و یا ویترین بسیاری از فروشگاه های کفش و لباس استفاده کرد. استفاده از این دوچرخههای قدیمی در دکوراسیون شهری نیز موارد استفاده جالب متعددی دارد در گذرگاهها پارکها و مکانهای توریستی از دوچرخه هایی که در قالب یک مجسمه در مکان خود ثابت شده اند، میتوان به عنوان یک نماد سلامت و سادگی و یادآوری یک وسیله نقلیه قدیمیبرای نسلهای امروزی استفاده کرد.
استفاده از آنها به عنوان استند تابلو یا بنرها در نمایشگاه های مختلف کاربری زیبایی به آنها میدهد. همین طور می توان از آنها به عنوان پایه هایی برای قرار دادن گلدانهای کوچک و بزرگ استفاده کرد. با کمی خلاقیت و ابتکار میتوانیم موارد استفاده متعدد و جالبی برای این گونه وسایل پیدا کنیم.
فروش یا اهدا کردن
روش دیگری که برای خلاص شدن از شر وسایل اضافی مثل یک دوچرخه وجود دارد، اهدا کردن آن به افراد یا مراکزی است که موارد استفاده مجدد برای وسیله ما پیدا میکنند. گاهی اوقات در اطراف و یا همسایگی ما کسانی هستند که با خوشرویی از پیشنهاد تحویل گرفتن دوچرخه ما استقبال میکنند که این افراد لزوماً کسانی نیستند که از تمکن مالی کافی برخوردار نباشند.
طبیعتاً اگر کسانی را بشناسیم که توان مالی کافی برای تهیه چنین وسایلی نداشته باشند و دوچرخه ما بتواند باعث خوشحالی آنها شود، اولویت با آنها خواهد بود. امروزه در اکثر شهرها موسسات خیریه با دریافت وسایل اضافی ما و گاهی با سر و سامان دادن مختصر به آنها این وسایل را در اختیار اقشار کمتر برخوردار جامعه قرار میدهند که دوچرخه میتواند یکی از آن وسایل ارزشمند باشد. با این کار روند خاطره سازی دوچرخه ما در نسل ها و خانواده افراد دیگر تداوم پیدا خواهد کرد.
البته گاهی اوقات دوچرخهها در اثر استفاده مداوم دچار فرسودگی می شوند و جایگزین کردن قطعات فرسوده همیشه ممکن نیست. برخی اوقات در اثر ضربه، زمین خوردن و یا تصادف، آسیبهای کلی به بدنه دوچرخه، طوقه تایرها و یا پرهها وارد میشود. تعمیر این موارد هزینه زیادی به همراه دارد به همین دلیل خیلی اوقات هزینه تعمیر دوچرخه میتواند تقریباً به اندازه خرید یک دوچرخه جدید باشد. در این شرایط با فروختن دوچرخه معیوب به مراکز بازیافت دوچرخه، مقداری از هزینه خرید یک دوچرخه جدید نیز جبران می شود.
بازیافت دوچرخه؛ راه حل نهایی
بازیافت یکی دیگر از راهکارهای خلاص شدن از شر وسایل اضافه است. از گذشته تا امروز مشاغلی با عنوان سمساری واسطه فروش کالاهای دست دوم بودند که البته معمولاً سود بیشترمعاملات نصیب آنها می شد. امروزه با استفاده از انواع اپلیکیشن ها و سایت های مختلف شما به راحتی میتوانید لوازم اضافه خود را بدون واسطه به کسانی که به آنها نیاز دارند بفروشید.
تمام روش های ذکر شده، راه حل هایی برای استفاده مجدد و یا تغییر کاربری دوچرخههای غیر قابل استفاده ما ارائه دادند؛ اما یک راهکار نهایی وجود دارد که علاوه بر مزایایی که برای ما دارد، یکی از سودمند ترین روش ها برای حفظ سلامت محیط زیست است و آن چیزی نیست جز بازیافت.
بازیافت هر وسیلهای از طرق مختلف میتواند به حال محیط زیست سودمند باشد. وقتی ما آهن یا آلومینیوم را بازیافت میکنیم دیگر نیازی به استخراج معادن طی مراحل گوناگون، اعم از خالص سازی سنگ معدن و ذوب فلزات با صرف هزینههای مالی فراوان و همینطور اتلاف انرژی نخواهد بود. بنابراین یک مرحله از مراحل آلوده کننده و انرژی بر این فرایند حذف خواهد شد. با انجام بازیافت، گازهای آلاینده و دود کمتری وارد جو می شود و همینطور زمین های کمتری برای استخراج معادن دچار تغییر کاربری و تخریب واقع خواهند شد.
به طور مثال در مورد استخراج آهن از سنگهای هماتیت و مگنتیت، میزان زیادی کک یا زغال سنگ باید در کورهها به همراه سنگ معدن حرارت داده شود تا در طی یک فرایند شیمیایی بسیار گرماگیر، اکسیژن موجود در کانیها با کربن زغال سنگ ترکیب شود و به صورت گاز کربن دی اکسید از دودکشها خارج شود. پس از حذف اکسیژن از کانیهای اکسید آهن، آهن گداخته در ته کوره باقی میماند. آهن مذاب در این مرحله به شکل شمش، ورق و سایر اشکال در آمده و راهی صنایع گوناگون میشود. پس مشاهده میکنیم که این فرایند، هم نیازمند مصرف انرژی زیادی است و هم باعث انتشار وسیع گاز گلخانهای کربن دی اکسید در اتمسفر میشود. در مورد مواد دیگر هم قطعاً بازیافت آنها باعث صرفه جویی در مصرف انرژی، کاهش آلودگی محیط زیست و کاهش تاثیرات مخرب ناشی از آلاینده ها بر آب و هوای کره زمین میشود.
چه اجزایی در یک دوچرخه قابل بازیافت هستند؟
دوچرخهها معمولاً از فلزاتی چون آهن آلومینیوم کروم و نیکل تشکیل شده اند. هر کدام از این فلزات به اندازه ای ارزشمند هستند که بازیافت آنها صرفه اقتصادی داشته باشد. البته امروز دوچرخه هایی با بدنه مواد سبک تر مانند تیتانیوم یا کربن و یا آلیاژ آلومینیوم و کربن مورد استفاده قرار میگیرند که این مواد هم اغلب قابل بازیافت هستند. قسمت های فلزی مختلف که در یک دوچرخه وجود دارند عبارتند از زنجیر چرخ از جنس فولاد، بدنه اصلی چرخ از جنس فولاد، آلومینیوم یا تیتانیوم، طوقه چرخ معمولاً از جنس آلومینیوم و توپی و خورشیدی زنجیر که از جنس فولاد هستند؛ همینطور پره های چرخها و ترمزها. همه قطعات فلزی به کار رفته در یک دوچرخه به سادگی قابلیت بازیافت دارند.
آنچه که از قابلیت بازیافت کمیبرخوردار است، تایر چرخها یا همان بازیافت لاستیک هاست. معمولاً لاستیک از مواد پتروشیمی و پلیمرهای سنگین به همراه کربن ساخته میشود. لاستیک قابلیت بازیافت ندارد یعنی مجموع موادی که در ساخت لاستیک شرکت میکنند قابلیت ذوب شدن و استفاده مجدد در صنعت لاستیک سازی را ندارند. به همین علت اغلب، لاستیکها به عنوان ضایعات دست و پا گیر و مزاحم در دنیا مطرح هستند. از متداولترین راه هایی که برای معدوم سازی لاستیک های فرسوده استفاده می شود، دفن آنها در زیر خاک است که البته به واسطه گاز متان و مواد شیمیایی که لاستیکها به تدریج از خود انتشار میدهند، آلودگی آبهای زیرزمینی، خاک و همین طور هوا از عواقب این نوع معدوم سازی لاستیک است.
البته در بعضی مناطق از لاستیک به عنوان منبع سوخت در بعضی کورههای زباله سوزی استفاده میشود که آن هم به علت تولید گازهای مضر، هیدروکربن های نسوخته و ذرات معلق ناشی از دود زیاد، روشی منسوخ و بسیار آلوده کننده است. برای بازیافت لاستیک و تبدیل آن به مواد قابل استفاده، آن را در حرارت بالا درون محفظه های خلاء قرار می دهند؛ به این ترتیب مواد تشکیل دهنده لاستیک به صورت بخار و گاز از آن متصاعد میشود و از تقطیر این گاز مواد سوختنی مثل گازوئیل قابل بازیابی خواهد بود.
غیر از این، لاستیک های فرسوده مصارف دیگری هم پیدا کرده اند. مثلاً از پودر لاستیک در سبک سازی بتن استفاده می شود و یا قطعات ریز لاستیک همراه با آسفالت باعث افزایش کشسانی آسفالت میشود و امکان ترک خوردن آن را کاهش میدهد. همینطور از لاستیک به عنوان زمینه بافت و اتصال چمن مصنوعی استفاده میشود. با توجه به موارد بالا متوجه می شویم اگر چه لاستیک قابل بازیافت و تبدیل شدن به لاستیکهای نو نیست، اما میتوان کاربردهای مفید و فراوان دیگری برای آن پیدا کرد.
قطعات دیگری که در دوچرخهها قابلیت بازیافت دارند قطعات پلاستیکی هستند. پلاستیکها معمولاً بر خلاف لاستیک، قابلیت ذوب شدن و استفاده مجدد در ساخت وسایل دیگر را دارند. قطعاتی مثل زین دوچرخه، شبرنگها یا شب نماهای متصل به آن، روکشهای پلاستیکی دسته دوچرخه و گاهی رکابها از جنس پلاستیک هستند و قابلیت بازیافت دارند.